ฟิวส์ Fuse ในแผงวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ฟิวส์หลอดแก้ว ฟิวส์กระเบื้อง ฟิวส์ SMD

   ฟิวส์      ในแผงวงจรอิเล็กทรอนิกส์

ฟิวส์เป็นอุปกรณ์ป้องกันวงจร อุปกรณ์และคนจากอันตรายร้ายแรงที่เกิดขึ้นจากกระแสไหลเกิน  เพื่อให้เข้าใจการทำงานของฟิวส์เราจำเป็นต้องเข้าใจคำศัพท์ที่ใช้อธิบายการทำงานของฟิวส์ คำศัพท์เหล่านี้จะพบได้ในเอกสารสเปค หรือ Datasheet ของผู้ผลิต บทความนี้เราจะกล่าวถึงหัวข้อสำคัญและการทำงานของฟิวส์เบื้องต้นเท่านั้น  ในการออกแบบวงจรจริงต้องมีการคำนวณตามหลักการคำนวณ การเลือกใช้ชนิดของฟิวส์ให้เหมาะกับชนิดของวงจรและสุดท้ายต้องมีการทดสอบเพื่อพิสูจน์ว่าฟิวส์สามารถป้องกันกระแสเกินและทำงานได้จริงในสภาวะวงจรที่ทำงานไม่ปกติแบบต่าง ๆ

เรื่องน่ารู้ สเปค เทอร์โมฟิวส์ พัดลม กระติกน้ำร้อน (Thermal Fuse)

เทอร์โมฟิวส์ใช้ป้องกันไฟไหม้จากความร้อนเกินที่เกิดจากอุปกรณ์ไฟฟ้า     เทอร์โมฟิวส์ถูกนำใช้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้านหลายอย่าง    เช่น   พัดลม   หม้อหุงข้าวไฟฟ้า   กระติกน้ำร้อน     ฮีทเตอร์ไฟฟ้า  กระทะ  เตารีด  ไดร์เป่าผม  เครื่องปรับอากาศ   ตู้เย็น  เตาปิ้ง  เครื่องชงกาแฟ  เครืองชาร์จแบตเตอรี่ และ   อื่นๆ   ภาษาไทยเรียก  เทอร์โมฟิวส์  ส่วนภาษาอังกฤษใช้คำว่า  Thermal Cutoffs  ใช้คำย่อว่า TCO     เทอร์โมฟิวส์เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ได้ครั้งเดียวคือถ้ามันทำงานแล้วไม่สามารถนำกลับมาใช้งานใหม่     แล้วมันแตกต่างจากฟิวส์อย่างไร  ?      ฟิวส์ที่เรารู้จักและคุ้นเคยกันมีชื่อเต็มว่า Current Fuse  ระบุสเปคเป็นแอมป์   เช่น 1A  5A  10A  เป็นต้น ฟิวส์แบบนี้จะทำงานเมื่อเกิดกระแสเกินในวงจรและมีกระแสไหลมากเกินพิกัดของฟิวส์และชิ้นส่วนฟิวส์ข้างในก็จะหลอมละลายเพื่อตัดวงจรหรือเปิดวงจรไฟฟ้า ( กระแสเกินเกิดจากโอเวอร์โหลดและกระแสลัดวงจร)    ส่วนเทอร์โมฟิวส์จะทำงานหรือตัดวงจรเมื่อมีอุณหภูมิแวดล้อมเพิ่มสูงถึงอุณหภูมิทำงานของเทอร์โมฟิวส์ ( Rated Functioning Temperature )

ฟิวส์ SMD Fuse SMD อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เบื้องต้น

    

ฟิวส์ SMD คือฟิวส์ที่แปะติดบนพื้นผิววงจร  มีพิกัดแรงดันให้เลือกใช้งาน  32V   63V   65V   125V   250V   277V  มีทั้งแบบใช้กับไฟ  DC และใช้กับไฟ AC  และมีรุ่นที่ใช้ได้ทั้งไฟ DC และ AC   ฟิวส์ SMD  ส่วนมากมีพิกัดกระแสต่ำและกระแสสูงปานกลาง  เช่น 50mA  63mA  200mA  500mA   5A   10A   20A  40A  50A  เป็นต้น   นิยมใช้ในแผงวงจรอิเล็กทรอนิกส์   เช่น  อุปกรณ์อิเล็กทรอส์ที่เน้นพกพาสะดวก 

ฟิวส์หลอดแก้ว ( Glass tube fuse )

ฟิวส์หลอดแก้วใช้เป็นอุปกรณ์ป้องกันเสริมสำหรับเครื่องใช้ไฟฟ้า วงจรภายใน หรือป้องกันเฉพาะอุปกรณ์นั้นๆ    ฟิวส์หลอดแก้วเป็นอุปกรณ์ป้องกันที่ทำงานเชื่อถือได้และราคาถูกจึงนิยมใช้งานอย่างแพร่หลายในเครื่องใช้ไฟฟ้า  จากที่กล่าวไว้แล้วในบทความก่อนว่าฟิวส์ทำหน้าที่  ตัดกระแสเกินจากกระแสโอเวอร์โหลดและกระแสลัดวงจร   ฟิวส์หลอดแก้วมีโครงสร้างที่ไม่ซับซ้อนและมีพิกัดกระแสให้เลือกใช้งานไม่สูงมีให้เลือกใช้งานอยู่ในช่วง 10mA -  30A   และมีพิกัดทนกระแสลัดวงจรไม่สูง      35A@250VAC  สำหรับฟิวส์แอมป์ต่ำๆ (mA ) และ 200A@250VAC สำหรับฟิวส์พิกัดกระแสหลายแอมป์  (1-10A )     ฟิวส์หลอดแก้วที่ผลิตใช้งานมีทั้งแบบขาดเร็ว ( Fast-acting )  และ แบบขาดช้า (time delay )   แต่จากการสำรวจตลาดตามร้านขายอุปกรณ์ไฟฟ้าและร้านขายอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์คนขายไม่มีข้อมูลเรื่องความเร็วในการตัดของฟิวส์  ที่ตัวฟิวส์และถุงสินค้าก็ไม่มีข้อมูลด้วย  ที่ถุงเขียนไว้ว่า " ใช้สำหรับป้องกันกระแสไฟฟ้าลัดวงจรของอุปกรณ์ไฟฟ้า "   คำเตือน " ถ้าใช้ฟิวส์ทนกระแสมากไม่เหมาะสมกับอุปกรณ์ฟฟ้า ฟิวส์จะไม่ตัดขาด ก่อนใช้ควรปรึกษาช่าง " 

ฟิวส์เซรามิค ( Ceramic Fuse ) หรือ ฟิวส์กระเบื้อง

     

ฟิวส์เซรามิคใช้เป็นอุปกรณ์ป้องกันเสริมสำหรับเครื่องใช้ไฟฟ้า วงจรภายใน หรือป้องกันเฉพาะอุปกรณ์นั้นๆ    ฟิวส์เซรามิคเป็นอุปกรณ์ป้องกันที่ทำงานเชื่อถือได้และราคาถูกจึงนิยมใช้งานอย่างแพร่หลายในเครื่องใช้ไฟฟ้า เช่นเดียวกับฟิวส์หลอดแก้ว  ฟิวส์เซรามิคมีพิกัดกระแสให้เลือกใช้งานอยู่ในช่วง 10mA - 60A    เนื่องจากโครงสร้างฟิวส์เป็นเซรามิคทำให้ทนและมีพิกัดแรงดันและพิกัดกระแสลัดวงจรสูงกว่าฟิวส์หลอดแก้ว  งานที่ต้องการฟิวส์ทนแรงดันสูงและพิกัดกระแสลัดวงจรสูงจึงไม่สามารถใช้ฟิวส์หลอดแก้วได้     ฟิวส์เซรามิคมีสเปคให้เลือกใช้งานหลากหลายกว่าฟิวส์หลอดแก้ว   ฟิวส์เซรามิคสเปคมาตรฐานคือขนาด  5x20mm   250VAC  และมีพบใช้งานในงานซ่อมบ้างแต่ไม่บ่อยคือขนาด