วิธีอ่านค่าตัวต้านทาน SMD 102 คือ ตัวต้าน 1K ohm และ รูปตัวต้านทาน SMD

รูปตัวต้านทาน  SMD พร้อมเฉลยค่าตัวต้านทาน

ตัวต้านทาน  SMD  มีขนาดเล็กทำให้ไม่มีพื้นพี่สำหรับพิมพ์ค่าวัตต์ ค่าความต้านทาน และ ค่า % ความคาดเคลื่อนเหมือนกับตัวต้านทานตัวใหญ่ๆ    พื้นที่สำหรับพิมพ์รหัสสีก็ไม่มีเช่นกันจึงใช้รหัสสีระบุสเปคไม่ได้  ค่าวัตต์ตัวต้านทาน SMD จะทราบได้จากรหัสขนาดโดยวัดความกว้าง ความยาว ความสูงแล้วดูค่าในตาราง    ยกตัวอย่างเช่นตัวต้านทานที่มีขนาด ยาวxกว้างxสูง  = 3.1x1.6x0.55mm มีชื่อเรียกเฉพาะตามมาตรฐาน EIA Size Code  ว่าขนาด Case Size  1206  จะมีวัตต์ =  1/4W   ถ้าใช้ขนาด Case Size ในการประมาณค่าวัตต์  ผู้ผลิตแต่ละรายอาจมีค่าวัตต์ตัวต้านทาน SMD ที่ไม่เท่ากันเปะแต่ก็จะมีค่าวัตต์ที่ใกล้เคียงกัน


(ชนิดของตัวต้านทานให้กดดูที่หมวดหมู่ตัวต้านทาน ปุ่มอยู่ตรงด้านข้างจะมีรูปเป็นจำนวนมากให้ดู)

ดูขนาดแล้วเทียบเป็นวัตต์ตามตารางนี้    

สำหรับค่าความต้านทาน และ  % ความคาดเคลื่อนบอกเป็นรหัสสั้นๆ   รหัสอาจเป็นรหัสตัวเลขล้วน หรือรหัสตัวเลขปนกับตัวอักษร 

โดยอักษร R หมายถึงจุด (.) และมีค่าเป็น Ohm

K  หมายถึงจุด (.) และมีค่าเป็น   Kilo     Ohm     

M หมายถึงจุด (.) และมีค่าเป็น   Mega  Ohm

รหัสบอกค่าความต้านทานแบ่งออกเป็น 2    แบบใหญ่ๆ   ดังนี้

1)  แบบ  3 Digit Marking  ใช้กับตัวต้านทาน SMD  ที่มีค่าความคาดเคลื่อน   ±5% 

เช่น   244  มีความหมายดังนี้  ตัวเลขแรกและตัวเลขที่สองเป็นตัวเลขตัวตั้ง   ตัวเลขที่สามเป็นตัวคูณ (10 ยกกำลัง หรือจำนวนเลข 0 )   ดูตัวอย่างกันเลย

244   =    24  x  10 ยกกำลัง 4  ( x 10000)    =  24 x 10000      =  240000   =  240 K ohm 

240   =    24  x  10 ยกกำลัง 0  ( x1  )           =  24 x 1 =  24     =  24  ohm   

105  =     10  x  10 ยกกำลัง 5  ( x 100000)  =  10x 100000     =  1000000  =  1000 K ohm  หรือ 1 M ohm

210  =      21  x  10 ยกกำลัง 0  ( x1 )       =     21x 1          =   21  ohm 

221  =      22  x  10 ยกกำลัง 1  ( x10)      =     22x10         =   220 ohm

101  =      10  x  10 ยกกำลัง 1  ( x10)      =     10x10         =  100     =   100  ohm  

102  =      10  x  10 ยกกำลัง 2  ( x100)    =     10x100       =  1000   =   1K  ohm

103  =      10  x  10 ยกกำลัง 3  ( x1000)  =     10x1000     =  1000   =   10K  ohm

2R2  =      2.2  ohm     , R หมายถึงจุด (.) และมีค่าเป็น Ohm   , ถ้า K = K Ohm ,  M= Mega ohm

R22  =      0.22 ohm    , R หมายถึงจุด (.) และมีค่าเป็น Ohm   , ถ้า K = K Ohm ,  M= Mega ohm

R50  =      0.50  ohm   , R หมายถึงจุด (.) และมีค่าเป็น Ohm   , ถ้า K = K Ohm ,  M= Mega ohm

R33  =      0.33 ohm    , R หมายถึงจุด (.) และมีค่าเป็น Ohm   , ถ้า K = K Ohm ,  M= Meag ohm

ตัวต้านทาน SMD  รหัส 301 =  30x10 = 300 ohm

เปรียบเทียบชนิดของตัวต้านทาน ให้ดูชัดๆ ป้องกันการระบุชนิด R ผิด รูปตัวต้านทานค่าคงที่หรือตัวต้านทานคงที่

                                                      เปรียบเทียบชนิด ตัวต้านทาน   

ชนิดของตัวทานค่าคงที่และรูปตัวต้านทานจำนวนมากดูเพื่อเปรียบเทียบช่วยให้เข้าใจง่าย

เราทราบกันดีแล้วว่าตัวต้านทานมีหลายชนิด   ในทางปฏิบัติมี   R  ที่สีคล้ายๆกันจึงเป็นปัญหาในการแยกชนิดตัวต้านทานในบางครั้ง  สำหรับคนที่มีประสบการณ์ทำงานเกี่ยวข้องกับตัวต้านทานหลายๆแบบจะไม่มีปัญหาเรื่องนี้แต่กลับกันสำหรับมือใหม่หลายครั้งพบว่าการระบุชนิดตัวต้านทานนั้นจำเป็นต้องหาประสบการณ์และข้อมูลเพิ่มเติม  จากการสำรวจตลาดเราได้รวบรวม R แบบต่างๆที่มีขายแล้วแยกเป็นกลุ่มๆ ไม่ปนกัน  จากนั้นทำการเปรียบเทียบให้ดูแบบชัดๆ  มีรูปประกอบจำนวนมากช่วยให้เข้าใจง่ายและสามารถย้อนกลับมาดูเมื่อต้องการศึกษาได้ตลอดเวลา  ก่อนที่จะทำการเปรียบเทียบขอเริ่มต้นด้วยการดูรูป   R ชนิดต่างๆก่อน  การเปรียบเทียบจะอยู่ในช่วงท้าย  จะนำมากล่าวในบทความนี้เพียง 5 ชนิดเท่านั้น คือ  ต้านทานชนิดผงคาร์บอน   ต้านทานชนิดฟิล์มคาร์บอน   ตัวต้านทานเมตัลฟิล์ม   ตัวต้านทานทนความร้อน  หรือ  Metal Oxide Film Resistor  และ  ตัวต้านทานชนิดไวร์วาวด์

(ชนิดของตัวต้านทานให้กดดูที่หมวดหมู่ตัวต้านทาน ปุ่มอยู่ตรงด้านข้างจะมีรูปเป็นจำนวนมากให้ดู)


1.   ตัวต้านทานชนิดผงคาร์บอน  ( Carbon Composition  Resistor  )

2.   ตัวต้านทานชนิดฟิล์มคาร์บอน  ( Carbon Film  Resistor  )

                                                     ลักษณะตัวต้านทานชนิดฟิล์มคาร์บอน

3.   ตัวต้านทานชนิดเมตัลฟิล์ม  (  Metal  Film   Resistor )


                                                     ลักษณะตัวต้านทานชนิดเมตัลฟิล์ม

 4.   ตัวต้านทานทนความร้อน  หรือ  Metal Oxide Film Resistor

                                ลักษณะ    ตัวต้านทานทนความร้อน  หรือ  Metal  Oxide  Film Resistor  

                  ลักษณะ    ตัวต้านทานทนความร้อน  หรือ  Metal  Oxide  Film  Resistor  

5.   ตัวต้านทานชนิดไวร์วาวด์  (  Wirewound  Resistor )

ผ่าให้ดูโครงสร้างข้างในของตัวต้านทานชนิดต่างๆ รูปตัวต้านทานคงที่ โครงสร้างของตัวต้านทาน

เคยอ่านโครงสร้างตัวต้านทานที่อธิบายไว้ในหนังสือและในหนังสือก็มีรูปประกอบ    มาดูของจริงอีกรอบว่ามันเป็นอย่างไร      รูปของจริงทำให้การเรียนรู้น่าสนใจและสนุก    รูปของจริงช่วยให้เข้าใจโครงสร้างของตัวต้านทานที่อธิบายไว้ในหนังสือได้มากขึ้น       มาดูกันเลย

(ชนิดของตัวต้านทานให้กดดูที่หมวดหมู่ตัวต้านทาน ปุ่มอยู่ตรงด้านข้างจะมีรูปเป็นจำนวนมากให้ดู)

1. โครงสร้างตัวต้านทานชนิดเมตัลฟิล์ม

   โครงสร้างตัวต้านทานชนิดเมตัลฟิล์ม  ระหว่างแต่ละเกลียวจะเป็นร่องเป็นตัวกั้น  ในรูปสีที่เคลือบเข้าไปในร่อง

2.  โครงสร้างตัวต้านทานชนิดผงคาร์บอน

   

ตัวต้านทานเซรามิค ( Ceramic Resistor ) ตัวต้านทานกระเบื้อง R กระเบื้อง คุณสมบัติ โครงสร้าง

ตัวต้านทานเซรามิคนิยมใช้งานในแผงวงจรโดยเฉพาะแผงวงจรงานอุตสาหกรรม  ลักษณะสีของตัวต้านทานเป็นสีขาว ข้างนอกหุ้มด้วยเซรามิค  ข้างในมีชิ้นส่วนที่เป็นตัวต้านทานซึ่งทำมาจากเส้นลวดพัน ( Wirewound ) หรือ  เมตัลออกไซด์ฟิล์ม  เมตัลออกไซด์ฟิล์มจะใช้ทำตัวต้านทานแทนเส้นลวดเมื่อค่าที่ต้องการผลิตด้วยเส้นลวดทำไม่ได้ เราใช้เลือยเพื่อผ่าดูข้างในว่าเป็นอย่างไร  ปรากฏว่าเลือยไม่ค่อยเข้าเนื่องจากเป็นเซรามิคกลัวใบเลื่อยจะเสียจึงใช้วิธีการทุบแทน   ปรากฏดังรูปด้านล่าง   ข้างในมีชิ้นส่วนตัวต้านทาน มีฝาต่อขาและมีขาต่อใช้งาน    ด้วยคุณสมบัติของเซรามิคที่ใช้หุ้มทำให้ตัวต้านทานชนิดนี้มีคุณสมบัติที่ดีขณะที่ราคาถูก

(ชนิดของตัวต้านทานให้กดดูที่หมวดหมู่ตัวต้านทาน ปุ่มอยู่ตรงด้านข้างจะมีรูปเป็นจำนวนมากให้ดู)

ข้อดี
-   ทนความร้อนได้ดี
-   ระบายความร้อนได้ดี
-   ค่าความต้านทานมีความเสถียรต่ออุณหภูมิ
-   เซรามิคเป็นฉนวนที่ดีมาก R ชนิดนี้จึงเหมาะกับการใช้งานในแผงวงจรทีมีอุปกรณ์จำนวนมากในแผง
-   หุ้มด้วยเซรามิคทำให้ทนต่อความชื่นและการสั่นสะเทือนได้ดี  อุปกรณ์ไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์หลายอย่างเวลาทำงานจะเคลื่อนที่ไปมาชิ้นส่วนข้างในแผงวงจรมีโอกาสหลุด ดังนั้นชิ่นส่วนที่มีคุณสมบัติทนการสั่นสะเทือนได้ดี ( Resistance to shock ) จึงมีความจำเป็นสำหรับงานที่มีการเคลื่อนที่ไปมา
- ไม่เป็นเชื้อไฟ( Flameproof) เมือเกิดกรณีแย่สุดในวงวรตัวต้านทานอาจเสียหาย ด้วยคุณสมบัติของเซรามิคจะไม่เป็นเชื้อไฟและไม่มีเปลวไฟเพื่อลามไหม้ชิ่นส่วนอื่นๆในวงจร  ด้วยคุณสมบัติกันไฟลามนี้จึงช่วยป้องกันไฟใหม้ด้วยการไม่ลามไปไหม้ชิ่นส่วนอื่นๆ

รูปตัวต้านทานไวร์วาวด์ ( Wirewound Resistor ) โครงสร้าง คุณสมบัติ

ตัวต้านทานไวร์วาวด์ บางครั้งเรียกตัวต้านทานชนิดขดลวด (ลวดพัน)    โครงสร้างพื้นฐานของตัวต้านทานชนิดนี้ทำจากเส้นลวดพันรอบแกนเซรามิคหรืออาจเป็นแกนไฟเบอร์กลาส  เส้นลวดที่ใช้พันอาจเป็นชนิด  Copper Nickel  Alloy หรือ  Nickel-Chrome Alloy   ด้านนอกสุดหุ้มด้วยซิลิโคนชนิดพิเศษทนความร้อนได้สูงหรืออาจเป็นวัสดุชนิดอื่นที่ทนความร้อนได้สูง  การหุ้มช่วยป้องกันตัวต้านทานจากสภาพแวดล้อม    ตรงปลายทั้งสองข้างมีฝาสำหรับต่อขาตัวนำออกไปใช้งาน    กำลังไฟฟ้าหรือวัตต์มีค่าตั้งแต่ 1/2W  1W 3W  5W  7W  10W   15W...จนถึง 1000W ขึ้นไป    โดยตัวต้านทานวัตต์ต่ำจะมีขายาวใช้สำหรับบัดกรีลงแผงวงจร   ตัวต้านทานวัตต์สูงขึ้นจะมีขนาดใหญ่ขึ้นจะมีขาสั้นเอาไว้บัดกรีเชื่อมต่อกับสายไฟและตัวต้านวัตต์สูงมีขาเป็นแบบขันน๊อตก็มีเพื่อให้การต่อแน่นและง่าย    สำหรับค่าความต้านทานของตัวต้านทานไวร์วาวด์ผลิตได้ตั้งแต่ค่าน้อยกว่า 1 โอห์มจนถึงค่าเป็น  Kilo โอห์ม   ความคลาดเคลื่อนมาตรฐานที่ผลิตคือ   ±5%   ±10% แต่สามารถผลิตสเปคอื่นๆได้ตั้งแต่    ±0.01%   ±1%   ±2%   ±3%   ±5%   ±10%    ตัวต้านทานไวร์วาวด์มีคุณสมบัติที่ดีมาก  ( High performance ) คือ  ค่าความต้านทานเสถียรเมื่อทำงานในวงจร   ระบายความร้อนได้ดี   ทนความร้อนได้สูง

ตัวต้านทาน SMD และรูปตัวต้านทาน SMT

ตัวต้านทาน  SMD  ขอเริ่มด้วยด้วยคำว่า SMD ย่อมาจก Surface Mount Device  แปลว่าอุปกรณ์เชื่อมเปะติดบนพื้นผิว  บางครั้งเรียกว่า SMT  Resistor   โดย SMT ย่อมากจาก  Surface Mount Technology มีความหมายสื่อถึงวิธีการเชื่อมติดเปะอุปกรณ์บนพื้นผิว   และบางครั้งก็เรียกว่าตัวต้านทานแบบ Chip ( Chip Resistor )  ทั้งนี้ก็เนื่องจากมันมีลักษณะเป็นแผ่นสีเหลี่ยมเหมือน Chip นั้นเอง
เครื่องอิเล็กทรอนิกส์ที่เน้นพกพาสะดวกต้องทำให้เครื่องมีขนาดเล็ก    R แบบ SMD มีขนาดเล็ก จีงทำให้ประหยัดพื้นที่และลดขนาดของ PCB


(ชนิดของตัวต้านทานให้กดดูที่หมวดหมู่ตัวต้านทาน ปุ่มอยู่ตรงด้านข้างจะมีรูปเป็นจำนวนมากให้ดู)

รูปแสดงการใช้งานตัวต้านทาน  SMD ในวงจร

ตัวต้านทาน SMD ส่วนใหญ่จะสีดำและมีตัวเลขพิมพ์ไว้บอกค่าความต้านทาน
ขณะที่ตัวเก็บประจุแบบ SMD ส่วนใหญ่จะเป็นสีน้ำตาลและไม่มีตัวเลขที่ตัวเก็บประจุ
ที่ลายวงจรจะพิมพ์ตัวอักษรไว้ให้เรารู้ว่าเป็น R  SMD หรือ C SMD
ถ้าเป็น  R SMD จะพิมพ์ไว้ขึ้นต้นด้วย R   ตัวอย่าง เช่น   R1   R2    R3   เป็นต้น
ถ้าเป็น  C SMD จะพิมพ์ไว้ขึ้นต้นด้วย C   ตัวอย่าง เช่น   C1   C9            เป็นต้น

การอ่านเบอร์ เทอร์มิสเตอร์ และ การวัดเทอร์มิสเตอร์ Thermistor

ที่ตัวเทอร์มิสเตอร์จะบอกชนิดเป็น NTC  มีชื่อเบอร์หรือชื่อรุ่นซึ่งช่วยให้เราทราบสเปคของเทอร์มิสเตอร์เบื้องต้นได้   โดยตัวเลขแรกบอกค่าโอห์มและตัวเลขตัวที่ 2 บอกขนาดความโต Dia  ของแผ่นกลมแบน
ยกตัวอย่างเบอร์  8D-20  มีค่า  8 ohm  และขนาด 20mm  ตัวอย่างเพิ่มดูในตาราง

หลังจากอ่านเบอร์เทอร์มิสเตอร์ได้และทราบสเปคเบื้องต้นแล้วมาทดลองวัดด้วยมิเตอร์  เนื่องจากมันเป็นตัวต้านทานชนิดหนึ่งวิธีการวัดจึงเหมือนกันกับการวัดตัวต้านทาน


NTC 8D-20  อ่านสเปคจากเบอร์ได้  8 ohm  ขนาด  20mm  วัดได้จริง  8.3 ohm  ถูกต้อง

รูปตัวต้านทาน SMD ขนาดตัวต้านทาน SMD และ วิธีหาขนาดตัวต้านทาน SMD

    SMD Resistor

ตัวต้านทาน SMD เรียกอีกชื่อว่า Chip Resistor  ที่ตัวต้านทานจะมีรหัสตัวเลขบอกค่าความต้านทาน แต่ไม่มีขนาดระบุไว้   จะทราบขนาดตัวต้านทานต้องใช้การวัดขนาดแล้วเทียบในตารางของผู้ผลิต
ขนาดตัวตานทาน SMD จะมีมาตรฐานควบคุมดังนั้นผู้ผลิตแต่ละรายถ้าใช้ชื่อ Case Size เหมือนกัน ขนาดตัวต้านทานก็จะเท่ากัน  อาจจะแตกต่างกันระดับทศนิยม 2 หลัก  เช่น ±0.02   , ±0.10
จะใช้ตารางของ  Yageo  ซึ่งเป็นผู้ผลิตตัวต้านทานชั้นนำของโลกเป็นตัวอย่าง


(ชนิดของตัวต้านทานให้กดดูที่หมวดหมู่ตัวต้านทาน ปุ่มอยู่ตรงด้านข้างจะมีรูปเป็นจำนวนมากให้ดู)

ขนาดตัวต้านทาน  SMD

                                                                     ขนาดตัวต้านทาน SMD


วิธีหาขนาดตัวต้านทาน  SMD
จากรูปด้านล่างเป็นตัวต้านทานไม่ทราบขนาด ทำการวัดขนาดความยาวได้  2.8mm

ตัวต้านทาน โครงข่ายและอาร์เรย์ ( Resistor Networks and Arrays )

ตัวต้านทานโครงข่ายและอาร์เรย์เป็นชุดของตัวต้านทานคือข้างในมีตัวต้านทานหลายตัวอาจมี  2 , 3 , 4 ,5 ,  6  ,7 ,8 ,  9 , 10 ตัว หรือมากกว่า เป็นต้น ตัวต้านทานข้างในเหล่านี้วางเรียงกันอย่างเป็นระเบียบ

อาจเชื่อมต่อกันเป็นวงจรตัวต้านทานตามแบบที่ต้องการ   ถ้าเชื่อมต่อกันเรียก  Bussed  Circuit    ถ้าตัวทานไม่เชื่อมต่อกันเรียกว่า  Isolated  Circuit  วงจรข้างในมีหลายแบบขึ้นอยู่กับรุ่นของตัวต้านทานจะเป็นตัวกำหนดสเปค   สิ่งที่ต้องพิจารณาคือมีจำนวนตัวต้านทานข้างในกี่ตัว     ตำเหน่งขาของตัวตัวต้านทาน    ลักษณะวงจรข้างในของตัวต้านทาน   ขนาดความกว้างความยาวของตัวต้านทาน  ถ้าสเปคไม่เหมือนกันก็ใช้แทนกันไม่ได้     เนื่องจากเป็นชุดตัวต้านทานสำเร็จรูปทำให้สะดวกในการนำไปใช้งานหรือออกแบบวงจร  ตัวต้านทานข้างในมีหลายตัวขณะที่ใช้พื้นที่น้อยทำให้ประหยัดพื้นที่บนแผงวงจร PCB     รูปร่างของตัวต้านทานมีทั้งแบบ SMD ซึ่งระบุรหัสค่าความต้านทานแบบตัวต้านทาน SMD       แบบมีขาสองข้างเหมือน IC หรือ DIP    แบบขาเรียง 1 แถวหรือ SIP ( Single inline package )   ถ้าตัวต้านทานมีขนาดใหญ่จะบุชื่อรุ่นและผู้ผลิตไว้ที่ตัวต้านทานเลยทำให้่ง่ายในการหารุ่นทดแทน  ตัวทานชนิดนี้นิยมใช้งานในวงจรอิเล็กทรอนิกส์    เช่น  Voltage Divider , Signal conditioning ,  R/2R Ladder Network ,   Data communication  , Networking , Pull-up/Pull-Down Logic gate , portable test equipment   เป็นต้น ลองสังเกตรูปร่างของตัวต้านทานและลักษณะวงจรข้างในตามด้านล่าง  

(ชนิดของตัวต้านทานให้กดดูที่หมวดหมู่ตัวต้านทาน ปุ่มอยู่ตรงด้านข้างจะมีรูปเป็นจำนวนมากให้ดู)

ตัวต้านทานโครงข่ายชนิด   Isolated  Circuit
ไม่ได้เชื่อมต่อถึงกันหรือแยกกัน

ตัวต้านทานโครงข่ายชนิด   Bussed  Circuit
( เชื่อมต่อถึงกัน)

วงจรภายในของตัวต้านทานโครงข่ายมีหลายแบบต้องดูจาก Datasheet ผู้ผลิต

ยกตัวอย่างมาให้ดู 1 แบบ

ตัวต้านทานโครงข่ายแบบ SMD

                                             ตัวต้านทานโครงข่ายแบบ SMD

รูปตัวต้านทานชนิดฟิล์มออกไซด์ของโลหะ ( Metal Oxide Film Resistor ) ตัวต้านทานทนความร้อน

ตัวต้านทานชนิดฟิล์มออกไซด์ของโลหะผลิตจากฟิล์มออกไซด์ของโลหะทำเป็นเกลียวฝากไว้บนแกนเซรามิค ด้านนอกหุ้มปิดและมีรหัสสีบอกค่าความต้านทานและค่าความคลาดเคลื่อน  ตรงปลายมีฝาเอาไว้ต่อกับขาตัวนำออกไปใช้งาน   ตัวต้านทานชนิดนี้มีความเสถียรสูงและเสถียรในระยะยาว  ( Long  term Stability and High stability  )   มีคุณสมบัติที่เชื่อถือได้ในระยะยาว ( High Reliability )  ย่านความต้านทานที่ผลิตได้มีตั้งแต่ค่าน้อยกว่า 1 โอห์มจนถึงค่า Mega โอห์ม  ขนาดวัตต์ตั้งแต่  1/4W  จนถึง  5W   มีค่าสัมประสิทธิ์อุณหภูมิต่ำ  ( Low  temperature coefficient )     ค่าความคลาดเคลื่อน  ±1%   ±2%   ±5%  ±10% ตัวต้านทานชนิดฟิล์มออกไซด์ของโลหะบางรุ่นมีการพัฒนาปรับปรุงสเปคให้มีคุณสมบัติพิเศษดีกว่ารุ่นมาตรฐาน ( Special Purpose )  เช่น  ทนแรงดันสูงได้และมีคุณสมบัติค่าสัมประสิทธ์แรงดันต่ำ  ( Low voltage coefficient) สเปคพิเศษมีค่าความต้านทานที่ผลิตได้ตั้งแต่ค่าโอห์มต่ำจนถึง Giga โอห์ม 

ตัวต้านทานชนิดฟิล์มโลหะ ( Metal Film Resistor) ตัวต้านทานคงที่ ค่าคงที่

ชนิดของตัวต้านทานให้กดดูที่หมวดหมู่ตัวต้านทาน ปุ่มอยู่ตรงด้านข้างจะมีรูปเป็นจำนวนมากให้ดู
ตัวต้านทานชนิดฟิล์มโลหะผลิตจากฟิล์มโลหะ (Metal Alloy Film )ฝากไว้บนแกนเซรามิค ฟิล์มถูกตัดเป็นเกลียวรอบแกนเซรามิค    รูปด้านล่างแสดงโครงสร้างข้างในตัวต้านทานชนิดฟิล์มโลหะ    ตรงปลายสองข้างมีฝาและ ขาตัวนำต่อออกใช้งาน ด้านนอกสุดเคลือบด้วยแลคเกอร์สีน้ำเงินอ่อน ( Light-Blue ) บางครั้งอาจเป็นสีฟ้า  มีค่าความต้านทานให้เลือกใช้งาน ( Resistance Range )  1 ohm จนถึงค่า Mega ohm  มีวัตต์ให้เลือกใช้งาน  1/8W  1/4W  1/2W    1W  2W    3W  4W    ตัวต้านทานชนิดฟิล์มโลหะมีค่าสัมประสิทธิ์อุณหภูมิต่ำจึงมีสเปคที่ดี ( ค่ายิ่งต่ำยิ่งดี)  ค่าความคลาดเคลื่อนมีหลายสเปคให้เลือกคือ   ±0.5%  ±1% ±2%  ±5%   ยิ่งค่าความคลาดเคลื่อนต่ำจะมีราคาแพงขึ้น   ตัวต้านทานชนิดฟิล์มโลหะมีความเสถึยรดีกว่าตัวต้านทานชนิดคาร์บอนอย่างมาก

เครื่อง วัดตัวเก็บประจุ วัดตัวต้านทาน วัดตัวเหนี่ยวนำ และอื่นๆ พิสูจน์ความสามารถเครื่องราคาถูกนี้

กำลังมองหา RLC มิเตอร์แต่ไปเจอเครื่องตรวจเช็คอุปกรณ์ตัวนี้ด้วย   คุณสมบัติเครื่องบอกว่าสามารถวัด    R   L   C   Diode     Zener  Diode   Transistor  Mosfet    Fet  SCR  Triac  จะเห็นว่าค่อนข้างครอบคลุมอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่เราเจอในงานซ่อมเลยที่เดียว   เป็น Item ที่ช่างต้องมี  เห็นราคากับความสามารถที่บอกไว้  ตอนแรกคิดว่าจริงหรือ   ?    นั้นเป็นเพียงความคิดเห็น   เลยมาวัดเทียบพิสูจน์กับเครื่องมือวัดราคาหลายพันและพิสูจน์กับอุปกรณ์ที่เรารู้ชนิดรู้เบอร์รู้ตำเหน่งขาแน่ๆ

1.  ทดลองวัดตัวต้านทานค่า 100 ohm  ชนิดเมตัลฟิล์ม
     ค่าที่วัดได้ถือว่า OK  เมื่อเทียบกับ RLC มิเตอร์

2.  ทดลองวัดตัวต้านทานค่า 100 ohm  ชนิดคาร์บอนฟิล์ม
    ค่าที่วัดได้ถือว่า OK  เมื่อเทียบกับ RLC มิเตอร์

การวัดวาริสเตอร์ ( Varistor ) อิเล็กทรอนิกส์เบื้องต้น

           

วาริสเตอร์ทำงานเหมือนตัวต้านทานที่มีค่าความต้านปรับค่าตามแรงดัน    ดูสัญลักษณ์วาริสเตอร์ด้านล่าง   ทีแรงดันน้อยกว่าค่าวาริสโวลเตจ  วาริสเตอร์จะมีค่าความต้านทานสูงมากมากเกือบเป็น Infinity หรือวัดด้วยมิเตอร์ไม่ขึ้น  เมื่อมีแรงดันสูงยอดแหลมที่เกิดจากฟ้าผ่าหรือแรงดันกระชากซึ่งมากกว่าค่าวาริสโวลเตจ วาริสเตอร์จะมีค่าความต้านทานต่ำมาก  จากค่าความต้านทานที่ต่ำมากนั้นมันจะดึงกระแสลงกราวด์ทำให้อุปกรณ์ป้องกันวงจรตัวอื่นๆทำงาน เช่น   ฟิวส์ขาด  ถ้ามีกระแสสูงมากเกินกว่าที่วาริสเตอร์รับได้มันจะระเบิด

วาริสเตอร์ปกติจะมีค่าความต้านสูงมากมากวัดไม่ขึ้น  การวัดใช้ย่านวัดตัวต้านทานย่านสูงๆ
และย่านวัดต่ำเพื่อดูว่ามันชอร์ตไหม
                                  

                                                     การวัดวาริสเตอร์ ถ้าดีจะวัดไม่ขึ้นเลย

ค่าตัวต้านทานและแถบสีตัวต้านทาน อ่านค่าตัวต้านทานให้เร็วขึ้น 1 step อ่านค่า R 4 แถบสี วัดตัวต้านทานพิสูจน์

ค่าตัวต้านทานและแถบสีตัวต้านทาน 4  แถบสี พร้อมเฉลยค่า
เป็นที่ทราบแล้วว่า  แถบสีที่ 1 และ แถบสีที่ 2 เป็นตัวเลขตัวตั้ง  แถบสีที่ 3 เป็นตัวคูณ  ส่วนแถบสีที่ 4 เป็น % ค่าความคาดเคลื่อน  ดูที่ช่องตัวคูณและสังเกตค่าในตาราง  ถ้า น้ำตาลเท่ากับคูณด้วย  x10
แดงเท่ากับคูณด้วย  x100   ส้มคูณด้วย  x1000  ซึ่ง 1000 ก็เท่ากับ 1K  นั้นเอง  เวลาอ่านค่า  R ที่มีรหัสสีที่ 3 เป็นสีส้มก็ให้อ่านค่าออกมาเป็น K Ohm ได้เลย   ตัวคูณอื่นๆที่ค่ามากขึ้นก็ให้คิดเหมือนกัน
เช่น ถ้าเจอตัวคูณเป็นสีน้ำเงินก็ให้อ่านค่าออกมาเป็น Mega Ohm ได้เลย ด้วยวิธีการนี้จะทำให้อ่านค่า R ออกมาได้อย่างรวดเร็วขึ้น

                                                   ค่าสีตัวต้านทาน ใช้   อ่านค่าตัวต้านทาน

ฝึกอ่านค่า R จากตัวอย่างรูปจริงพร้อมวัดพิสูจน์


ตัวอย่างที่  1

ค่าตัวต้านทาน R 5 แถบสี อ่านค่า แถบสีตัวต้านทาน แบบเห็นภาพเลย วัดตัวต้านทานพิสูจน์

วิธีอ่านค่าตัวต้านทาน   5 แถบสีนิยมใช้งานมากโดยเฉพาะ R   ค่าความคลาดเคลื่อน 1 %  ฝึกอ่านค่า หรือทบทวนการอ่านค่าได้โดยใช้รูปในบทความนี้
อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เบื้องต้น

แถบสีที่  1   2 และ   3 เป็นตัวตั้ง แถบสีที่ 4 เป็นตัวคูณ     ใช้ตารางด้านบนในการแทนค่ารหัสสี

ตัวอย่างที่  1
จากรูปมีสี    น้ำตาล  เขียว  ดำ  ดำ   น้ำตาล แทนค่าโดยใช้ตารางด้านบน
1  5  0   x  1   =  150 ohm
เครื่องวัดได้จริง  149.5 ohm

                               R  ค่า   150  1%   ohm   10.5W   

                                เครื่องวัดได้จริง  149.5 ohm    วัดตัวต้านทานพิสูจน์


ตัวอย่างที่  2 

ตัวต้านทาน ไวร์วาวด์ หุ้มฮิทซิงค์ ( Aluminium Housed Resistor ) ตัวต้านทานค่าคงที่ โครงสร้าง คุณสมบัติ

ตัวต้านทานหุ้มฮิทซิงค์เป็นตัวต้านทานไวร์วาวด์ชนิดหนึ่งเรียกชื่อตามวัสดุที่ใช้หุ้มคือฮิทซิงค์   ฮิทซิงค์ช่วยให้ตัวต้านทานระบายความร้อนได้ดีขึ้นมาก ทำให้วัตต์ตัวต้านทานเพิ่มขึ้นประมาณ 40-50%  เช่น ตัวต้านทานหุ้มฮิทซิงค์ 10W  ถ้าไม่หุ้มฮิทซิงวัตต์จะลดเหลือเพียง  5.5W     ตัวต้านทานหุ้มฮิทซิงค์ 50W  ถ้าไม่หุ้มฮิทซิงวัตต์จะลดเหลือเพียง  20W   เป็นต้น  การใช้งานมีใช้งานทั่วไป และใช้งานในระบบควบคุมอุตสาหกรรมสีของตัวต้านทานชนิดนี้ส่วนใหญ่เป็นสีทองและอาจมีสีเงินอยู่บ้าง ตัวต้านทานหุ้มฮิทซิงค์วัตต์ต่ำจะมีขาแบบบัดกรีถ้าวัตต์สูงจะมีขาแบบขันน๊อต  ที่ตัวต้านทานจะพิมพ์ค่าความต้านทาน ค่าวัตต์ และ  %  ความคลาดเคลื่อนไว้ทำให้ง่่ายในการเลือกใช้งานและหารุ่นทดแทน

คุณสมบัติของตัวต้านทานหุ้มฮิทซิงค์
-  มีค่าให้เลือกใช้งานตั้งแต่ค่าโอมต่ำจนถึงค่า K ohm
-  มีค่าวัตต์ให้เลือกใช้งาน  5W  -  300W
-  ค่าสัมประสิทธิ์ความต้านทานต่ออุณหภูมิเสถียรดีมาก    <±1%   ±1%   ±3%   ±5%   ±10%
ฮิทซิงค์และสารนำความร้อนที่อยู่ข้างในช่วยให้ตัวต้านทานระบายความร้อนได้อย่างรวดเร็ว
-  ป้องกันตัวต้านทานจากแวดล้อมได้ดีมาก   โครงสร้างและชิ้นส่วนที่เชื่อมและหุ้มปิดช่วยป้องกันฝุ่นและความชื้นไม่ให้เข้าไปข้างในได้   (กรณีป้องกันไม่ดีความชื้นจะทำให้คุณสมบัติของวัสดุตัวต้านทานข้างในเสื่อมค่าและเปลี่ยนค่า)
-  ทนสัญญานพัลซ์ได้ดีเยี่ยม


รูปแสดงตัวต้านทานหุ้มฮิทซิงค์

ตัวต้านทานหุ้มฮิทซิงค์  Aluminum Housed   Resistor

วิธีเรียกชื่อ ตัวถัง อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ให้ถูกต้อง

                                                                 ชื่อตัวถัง อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์

ตัวถังของอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ใน Datasheet ใช้คำว่า CASE  STYLE   บางครั้งใช้คำว่า  Package / Case  สำหรับตัวถังแบบมาตรฐานแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่  คือ   1. แบบขายาวลง PCB  (   Through Hole )
2. แบบ SMD หรือ  Surface Mount Device   ซึ่งแต่ละแบบก็มีชนิดย่อยๆลงไปอีก  เวลาซื้ออะไหล่สำหรับมือใหม่อาจทำให้ซื้อผิดสเปคได้โดยเฉพาะสินค้าพวก IC SMD  เวลาซื้อบอกคนขายว่าต้องการ IC เบอร์นี้แบบ SMD  เวลาสินค้ามาจริงปรากฏว่าได้เบอร์ถูกต้องแต่ใส่ไม่ได้เพราะ IC  มันกว้างเกินไป ใส่ไม่พอดีลายปริ้นตัวเดิม   ทั้งนี้ก็เนื่องจาก IC SMD มันมี 3-4 แบบย่อยแต่ละแบบต่างกันที่ความกว้างของ IC   เวลาซื้อก็ระบุจำนวนขาและความกว้างตัวถังของ IC ด้วยก็จะช่วยลดปัญหาการได้ของไม่ตรงสเปคเดิม  เริ่มจากตัวถังของอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่เราใช้บ่อยที่สุดดังนี้

เคสแบบนี้เรียก  DO35

เคสแบบนี้เรียก  DO-41

   CASE  แบบนี้เรียก  DO  โดย DO ย่อมาจาก  Diode Outline

เคสแบบนี้เรียก TO-220 หรือ TO-220-3   3 หมายถึง 3 ขาถ้ามี 2 ขาเขียนเป็น TO-220-2

เคสแบบนี้เรียก TO-3

เคสแบบนี้เรียก    TO-247AC   Modified